Ontmoet Taco Jansen: Inspirerende Docent bij Wyzer

Je hebt 25 jaar ervaring in de jeugdhulpverlening. Vertel eens!

Ik heb zo’n beetje alle aspecten van de jeugdzorg wel gezien. Ik ben mijn carrière in de jeugdhulpverlening ooit begonnen als trainer leerstraffen en werkmeester. In opdracht van de Raad van de Kinderbescherming begeleidde ik jongeren bij leer- en werkstraffen, zoals een sociaal vaardigheidstraining of een middelen- en delict training. Wat mij zo ontzettend aansprak bij deze functie was dat ik met verschillende jongeren in contact kwam die om uiteenlopende redenen een strafbaar feit hadden gepleegd. Ik mocht met hen aan de slag om ervoor te zorgen dat ze in de toekomst andere keuzes zouden maken.

Daarna heb ik gewerkt als ambulant hulpverlener en gezinsbegeleider in het vrijwillig kader en heb ik een aantal jaar een trainings- en adviesbureau gehad. Mijn ervaring in het gedwongen kader heb ik opgedaan als gezinsvoogd op St. Eustatius bij Bureau Jeugdzorg en bij een gecertificeerde instelling die gespecialiseerd is in het begeleiden van kinderen met een (verstandelijke) beperking of chronische ziekte en kinderen van ouders met een beperking. In 2015 vond de transitie van de jeugdzorgtaken naar gemeenten plaats en heb ik de stap gemaakt naar de functie van jeugdconsulent.

Hoe kijk jij naar de transitie van de Jeugdzorg?

Sinds de transitie in 2015 is er veel veranderd in de jeugdzorg. Waar vóór 2015 de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij de Provincies en het Rijk lag, kwam die nu volledig bij gemeenten te liggen. De gedachte van de decentralisatie begrepen veel mensen wel, want door decentraal te werken kun je het beleid beter afstemmen op de situatie van die desbetreffende gemeente. Na de decentralisatie zijn de aanvragen voor (vrijwillige) ambulante jeugdhulpverlening toegenomen en de aanvragen voor jeugdhulp in het gedwongen kader afgenomen. Niet zo gek natuurlijk, want als je hulp dichterbij de inwoner organiseert, weten ze je veel beter te vinden. Gezinnen komen al vroeg in beeld en zwaardere problematiek wordt daarmee voorkomen.

Anderzijds heeft het toegankelijker maken van jeugdhulp er ook voor gezorgd dat ouders vaker aankloppen voor zaken als een persoonsgebonden budget (pgb). Bijvoorbeeld als zij kunnen onderbouwen dat ze hun kind meer begeleiding moeten geven dan gemiddeld. Dan noemen we dit boven gebruikelijke zorg. Dit is vaak een ingewikkeld onderzoek voor jeugdconsulenten, want het is nu eenmaal een feit dat het ene kind meer begeleiding nodig heeft dan de ander en wanneer is het dan precies boven gebruikelijke zorg? Het wisselt sterk tussen gemeenten hoe er met boven gebruikelijke zorg wordt omgegaan. De ene gemeente handhaaft een strenger beleid dan de andere gemeente.

Heeft de toegankelijkheid van jeugdzorg ook een keerzijde?

Omdat de weg naar de gemeente nu makkelijk te vinden is, worden veel vragen bij gemeenten neergelegd. Ouders kloppen bij gemeenten aan als een kind zich anders ontwikkelt dan ‘normaal’. Terwijl dit in veel gevallen niet direct zorgwekkend is of een reden is om jeugdhulp in te zetten. Kinderen mogen experimenteren, grenzen verleggen en er mogen uitspattingen en mindere momenten zijn, dat hoort nou eenmaal bij het leven. Denk bijvoorbeeld aan een puber die moeite heeft met grenzen of het reguleren van zijn boosheid. Of een kind met autismespectrumstoornis, wiens ontwikkeling langer duurt en later in de puberteit komt. Uiteindelijk komen ze er écht wel.

Wat ook vaak voorkomt is dat ouders bij de gemeente met een ander probleem aankloppen, dan de daadwerkelijke hulpvraag. Ouders vragen bijvoorbeeld dagbesteding aan, omdat hun kind zich veel terugtrekt op zijn kamer en veel gamet. Soms is er daadwerkelijk iets aan de hand met het kind zelf, maar in veel gevallen wordt dit gedrag getriggerd door de context waarin het kind leeft. Bijvoorbeeld een verslechterde relatie tussen ouders. Je lost zo’n hulpvraag alleen op door het bij de kern aan te pakken (in dit geval: de relatie tussen ouders). Een indicatie voor een zorgboerderij gaat daarbij niet helpen. Hoewel dat soms een moeilijke boodschap is om te verkopen aan ouders.

Wat maakt het vak voor jou zo mooi?

De jeugd heeft de toekomst! Ik vind dat elke jongere de kans moet krijgen om het maximale uit zichzelf te halen en zich te ontwikkelen. Een verhaal wat goed illustreert wat mijn vak zo mooi maakt is, stamt uit de tijd toen ik op St. Eustatius werkte als gezinsbegeleider. Ik begeleidde daar een meervoudig gehandicapte jongen, die niet kon praten. Hij zat in de hoek van het lokaal en kon niet meedoen met de rest van de klas. Je kunt je voorstellen dat dit zijn ontwikkeling niet stimuleerde. Ik ben toen elke week met hem naar zee gegaan om hem te trainen (en met hem te gaan zwemmen). Door samen te focussen op wat hij wél kan heeft hij uiteindelijk een hele mooie groei doorgemaakt. Inmiddels is hij 19 jaar, heeft hij diploma’s gehaald, heeft hij meerdere bijbaantjes en doet hij volop aan sport in zijn elektrische rolstoel. Hij participeert nu volop in de samenleving. Dat je zoiets kunt bereiken door een jongere kansen te bieden, vind ik fantastisch.

In welke actualiteiten kun je ons meenemen?

Op dit moment valt een jongere tot 18 jaar onder de Jeugdwet. De discussie speelt om de Jeugdwet te verlengen, omdat anders de jongere te snel wordt losgelaten en tussen wal en schip valt. Bij pleegzorg en plaatsingen binnen een gezinshuis wordt deze verlenging al toegepast. Het verlengen van de Jeugdwet voor álle jongeren tot 21 jaar of langer is naar mijn idee niet noodzakelijk. De mogelijkheid tot verlengde jeugdzorg (tot 23 jaar) is namelijk al in te zetten onder de huidige wet. Als jeugdconsulent kun je een half jaar voor een jongere 18 jaar wordt, ervoor kiezen om de jeugdhulp langer door te laten lopen als de desbetreffende ondersteuning niet valt onder een andere (voorliggende) wet. Maatwerk is dus altijd één van de mogelijkheden.

Wel vind ik dat de overgang van 18- naar 18+ bij gemeenten meer aandacht verdient. Je doet er als gemeente goed aan om als een jongere 17 jaar is, een perspectiefplan te maken samen met een jeugdconsulent en Wmo consulent. Zo voorkom je dat je dat je te laat bent met de eventuele inzet van verlengde jeugdhulp en heb je ruim de tijd om met de jongere in gesprek te gaan over wat hij of zij wil. Zo geef je een jongere perspectief én keuzevrijheid zonder meteen los te laten.

Volg een training bij docent Taco

Als docent verzorgt Taco verschillende SKJ-geaccrediteerde trainingen en opleidingen voor jeugdprofessionals (zowel junior als senior). Eén van deze trainingen is Doelmatigheid en Financiële rechtmatigheid in de jeugdzorg. Aan de hand van casuïstiek en theorie sta je als jeugdprofessional stil bij het thema doelmatig en rechtmatig werken.

Training doelmatigheid en financiële rechtmatigheid

Maak kennis met de collega’s van Wyzer Academie: Docent Taco Jansen

Je hebt 25 jaar ervaring in de jeugdhulpverlening. Vertel eens!

Hoe kijk jij naar de transitie van de Jeugdzorg?

Heeft de toegankelijkheid van jeugdzorg ook een keerzijde?

Wat maakt het vak voor jou zo mooi?

In welke actualiteiten kun je ons meenemen?

Volg een training bij docent Taco

Relevant aanbod

Training hulpverleners vanuit een systemische bril

Bestaanszekerheid EU-arbeidsmigranten vereist integrale aanpak

Armoede: doorbreek de schaamte