Rapport ‘Groeipijn’: scherpe analyse, duidelijke boodschap
In januari 2025 verscheen het rapport Groeipijn van de commissie Van Ark. Een kritisch rapport over de grote veranderingen die eraan komen in de Jeugdzorg. De commissie geeft aan onvoldoende vertrouwen te hebben dat de huidige aanpak en voortgang van de Hervormingsagenda Jeugd tot de beoogde effecten gaan leiden. Doorgaan op dezelfde weg, zo stelt de commissie, is niet voldoende om het jeugdstelsel beheersbaar en financieel houdbaar te maken. De commissie pleit ervoor om niet zomaar te bezuinigen, maar om meer focus aan te brengen. Verschillende partijen sluiten zich aan bij de boodschap van het rapport. De VNG geeft aan blij te zijn met de aanbevelingen van de commissie. Ook vakbonden CNV en FNV zijn positief over het rapport.
Financiële druk: gemeenten trekken een grens
In maart 2025 vond het commissiedebat financiën decentrale overheden plaats. De VNG heeft lokale bestuurders opgeroepen om het debat bij te wonen. Tijdens het debat stelden gemeenten het kabinet een ultimatum. “Als er op 14 april bij het volgende overleg geen acceptabel voorstel ligt, dan stappen ze naar de rechter, met het oog op de financiering van de jeugdzorg en ook andere opgaven die dreigen te sneuvelen.” Op 16 april 2025 laat de VNG weten voorzichtig optimistisch te zijn na een overleg met het kabinet over de financiële positie van gemeenten. Een gang naar de rechter is daarmee voorlopig van de baan. Het kabinet zegt toe dat in de voorjaarsnota substantieel extra middelen voor gemeenten zijn opgenomen. Twee dagen later wordt bekend dat er structureel 800 miljoen extra voor gemeenten is opgenomen. Daarnaast is er voor 2026 en 2027 630 miljoen opgenomen voor de Hervormingsagenda Jeugd, alleen is niet helder waar dit geld precies naar toe gaat.
Nieuwe wet moet beschikbaarheid verbeteren
Op 15 april 2025 stemde de Tweede Kamer in met de Wet Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg. De wet verplicht gemeenten om regionaal samen te werken bij de inkoop van specialistische zorg. Hiermee moet de beschikbaarheid van schaarse jeugdzorg beter worden gegarandeerd. Een belangrijke stap, zeker nu tekorten in specialistische hulpverlening steeds nijpender worden.
Lokale praktijk: hoe werkt het in Maassluis, Vlaardingen en Schiedam?
Lokaal wordt hard gewerkt aan de uitvoering van de Hervormingsagenda. Marianne, senior beleidsadviseur Jeugd en strategisch beleidsadviseur in het MVS- Jeugdteam (Maassluis, Vlaardingen, Schiedam), vertelt: “Binnen het MVS-Jeugdteam werken we al sinds 2020 aan het Koersdocument: een integraal beleidskader dat eigenlijk al alle elementen van de Hervormingsagenda bevatte, nog vóór die landelijk werd gepresenteerd. Onze aanpak is regionaal, met beleid dat overstijgend wordt voorbereid en lokaal wordt uitgevoerd.”
Het MVS-team werkt met een projectleider transformatie en vijf netwerken met netwerkregisseurs die gericht zijn op het verbeteren van de jeugdzorg. De nadruk ligt op transformatie naar voren: het versterken van lokale en preventieve hulp om duurdere, specialistische zorg te beperken.
“Bij het opstarten van iets nieuws zijn er altijd verrassingen en zaken die we al doende uitzoeken. Bijvoorbeeld: wat valt onder de uitvoeringsorganisatie Mevis, en wat is de taak van gemeenten? Dat zijn vragen die we gaandeweg samen beantwoorden. Eén ding is zeker: transformatie kost geld. De kosten van het MVS Jeugdmodel zijn de afgelopen twee jaar hoger geweest dan begroot. Er wordt momenteel onderzocht of het begrote budget realistisch was. Maar investeren is nodig om uiteindelijk de vruchten te kunnen plukken.”
