Vanaf januari 2024 gaat hij dan toch écht in: de Omgevingswet. De wet voegt bestaande wetten over ruimtelijke ordening, milieu, water en natuur samen. Zo zijn ze beter op elkaar afgestemd. Precies hetzelfde moet er eigenlijk gebeuren met beleid bij gemeenten: verschillende terreinen en domeinen moeten beter op elkaar afgestemd raken. Maar hoe doe je dat?
Beleidsadviseurs Ruimte: elk een eigen eilandje
Bij veel gemeenten zijn beleidsmakers voor één onderwerp verantwoordelijk: duurzaamheid, mobiliteit, warmte enzovoort. De beleidsadviseur Duurzaamheid ontwikkelt een duurzaamheidsvisie, de beleidsadviseur Mobiliteit vormt een mobiliteitsvisie. Logisch, toch? Nou… met de komst van de Omgevingswet en de bijbehorende omgevingsvisie eigenlijk niet meer. Wat moet er dan precies veranderen? We beantwoorden er drie vragen over.
1. Wat betekent de omgevingsvisie voor het werk van beleidsadviseurs?
De omgevingsvisie is een verplicht instrument vanuit de Omgevingswet. Het is een strategische langetermijnvisie voor de fysieke leefomgeving, die ingaat op de onderlinge samenhang tussen verschillende aspecten, zoals ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed.
Elke gemeente heeft de vrijheid om zelf te beslissen hoe gedetailleerd de omgevingsvisie wordt en op welke specifieke gebieden, sectoren en thema’s deze zich richt. Beleidsadviseurs spelen hierin een cruciale rol. Zij moeten strategische doelstellingen formuleren, bepalen welke ambities leidend zijn en de samenhang tussen verschillende beleidsterreinen waarborgen. Bovendien moeten zij de visie afstemmen op de behoeften en wensen van de gemeente, bedrijven én natuurlijk de inwoners. Beleidsadviseurs krijgen er dus een belangrijke taak bij.
2. Zorgt de omgevingsvisie voor reorganisaties bij gemeenten?
Het kán natuurlijk, dat jouw gemeente al een integrale aanpak hanteert en een flexibele organisatiestructuur heeft die goed aansluit bij de doelstellingen van de omgevingsvisie. Dat is echter nog niet overal de praktijk. Gemeenten houden zich soms liever vast aan het bekende systeem: de beleidsadviseur Duurzaamheid houdt zich bezig met de duurzaamheidsvisie etc. De omgevingsvisie komt er dan gewoon bij. Extra werk dus! Om dat aan te kunnen, zal er wellicht wat geschoven moeten worden met taken en verantwoordelijkheden.
3. Hoe organiseer je een integrale aanpak zoals de Omgevingswet het bedoeld heeft?
Bovenstaand scenario sluit natuurlijk niet helemaal aan op hoe de Omgevingswet bedacht is. In een ideale wereld maakt één overkoepelende omgevingsvisie andere visies overbodig. Dan is de omgevingsvisie een mooie, nieuwe, stevige rugzak voor de beleidsadviseur, in plaats van een extra boek in zijn tas. Daarin ligt een glansrol voor een programmamanager Omgevingswet. Die heeft het overzicht, overlegt met verschillende domeinen en ketenpartners en bewaakt dat er een écht integrale aanpak komt.
