Zo vergroten gemeenten bestaanszekerheid

Oproep: bestaanszekerheid moet omhoog

Het aantal Nederlanders dat worstelt met armoede groeit. Steeds meer mensen hebben een onzeker inkomen, instabiele woonsituatie of torenhoge vaste lasten. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt dat gemeenten de regie kunnen nemen als het gaat om bestaanszekerheid. In het essay Bestaanszekerheid als belofte beschrijft de VNG deze stip op de horizon voor gemeenten:

• Inkomen is weer genoeg om van te leven. Elke inwoner heeft een inkomen waar je van kunt leven en alle sociale basisvoorzieningen van kunt betalen.
• Iedereen ontwikkelt mee in de maatschappij. Gemeenten hebben een bijzondere verantwoordelijkheid voor inwoners die ondersteuning nodig hebben om in arbeidsmarkt en maatschappij te kunnen participeren.
• De overheid vertrouwt inwoners en wordt betrouwbaar. We moeten zorgen voor menselijk contact met de overheid. Inwoners hoeven niet aan te vragen waar zij recht op hebben.

Dit voorjaar verschenen ook meerdere open brieven en opiniestukken van artsenfederaties, beleidsadviseurs en wethouders over bestaanszekerheid. De boodschap: om bestaanszekerheid-doelen daadwerkelijk te behalen, moeten we als overheid kijken naar maatwerk, structurele verbeteringen en wettelijke borging. Een ‘Wet op bestaanszekerheid’ zou kunnen helpen inwoners uit de schulden te houden.

1. Het belang van een goed gesprek

Mensen met geldzorgen weten vaak niet precies welke regelingen er bestaan om hen te ondersteunen bij het betalen van essentiële kosten, zoals huur, energie en zorgverzekeringen. Met slim doorvragen en meedenken kun je dan veel betekenen voor deze inwoners. Wat is de vraag achter de vraag? Wat speelt er nu allemaal precies?

Kijk bij het zoeken naar een oplossing óók verder dan je neus lang is. Heb je je al eens verdiept in regelingen die misschien niet onder jouw verantwoordelijkheid vallen, maar die wel een oplossing zouden kunnen bieden in bepaalde situaties? Denk aan:

• Bijzondere bijstand;
• Een regeling voor korting op de aanvullende zorgverzekering;
• Subsidie voor energiebesparende maatregelen;
• Kindregelingen;
• Individuele inkomenstoeslag.

2. Beslisboom voor bestaanszekerheid 

Het zou ideaal zijn als je een soort beslisboom zou kunnen doorlopen die je vanzelf de juiste regeling(en) wijst. Zoiets zou je met je team en/of met de kwaliteitsmedewerker kunnen ontwikkelen. Afhankelijk van wat je invult op vragen over de situatie van een inwoner, kom je dan uit bij een lijstje met regelingen waar de inwoner mogelijk recht op heeft.

3. Energietransitie ook belangrijk voor het sociaal domein

Als consulent binnen het sociaal domein heb je het vast al gemerkt: de grenzen tussen het ruimtelijk en sociaal domein vervagen. De energietransitie die we als land moeten doormaken, heeft immers ook invloed op kwetsbare burgers. Willen we de energiekosten voor de armste inwoners van onze gemeenten binnen de perken houden, dan moeten we ze zo veel mogelijk mee zien te krijgen in die energietransitie. Je kunt hier een rol in spelen door inwoners te wijzen op (kleine) energiebesparende maatregelen én op de grotere projecten zoals mogelijkheden voor het volledig isoleren van het huis. En: misschien zijn er binnen de afdeling Ruimte van jouw gemeente wel nieuwe ontwikkelingen gaande die alvast goed zijn om te weten. Iets voor bij de koffieautomaat!