Meer informatie over onze trainingen of opleidingen 038 467 7200

Contact

Omschrijving

Uit empirisch onderzoek is gebleken dat er in Nederland jaarlijks zon kleine twee en een half miljoen bezwaarschriften worden ingediend tegen overheidsbesluiten. Het bezwaarschrift is echter maar één van de uitingsvormen van de conflicten waar de overheid bij betrokken kan raken. Het omgaan met en reguleren van conflicten behoort tot een van de kerntaken van de Nederlandse overheid. Er zullen immers altijd met elkaar strijdende belangen zijn. Is dat erg? Nee, wel bepalend is de manier waarop met zon belangentegenstelling wordt omgegaan: regulerend of formaliserend.

Vrijwel ieder bestuursorgaan in Nederland beschikt over een afdeling juridische zaken / rechtsbescherming c.q. bezwaar & beroep. En voor bezwaarschriften kent onze Algemene wet bestuursrecht (Awb) een daartoe in het leven geroepen formele procedure. Echter, het doorlopen van die procedure garandeert nog niet een rechtvaardige uitkomst die ook door alle partijen wordt onderschreven en gedragen. De uitkomst kan weliswaar juridisch juist zijn, maar die juridische oplossing is nog geen garantie dat de uitkomst ook door alle partijen zal worden nageleefd.

Waarom mediation?

Steeds meer overheden gaan daarom over tot het verankeren van het instrument mediation in bestaande rechtsbeschermingsprocedures. Waarom? Uit onderzoeken komt telkens weer naar voren dat mensen die zelf tot een oplossing voor hun conflict komen, gunstiger resultaten halen in vergelijking met mensen die hun geschil aan de rechter voorleggen. Ook bereiken zij vaker hun doel, zijn de problemen vaker opgelost en worden afspraken vaker nageleefd. Het oplossen van geschillen en conflicten door het bereiken van onderlinge overeenstemming verdient dan ook de voorkeur.

Maar mediation kan niet slechts ingezet worden in de gevallen waarin er al bezwaar is gemaakt. Ook bij de voorbereiding van besluiten of als een conflict onvermijdelijk lijkt, biedt dit gelegenheid tot het inzetten van de vaardigheden van een mediator. Denk hierbij aan complexe maatschappelijke vraagstukken waarbij vaak meerdere partijen en instanties betrokken zijn. Voorbeelden zijn de één gezin, één plan, één regisseur aanpak in wijkteams, de bouw van windmolens en andere milieu- en ruimtelijke ordening problematiek, de komst van een AZC of andere publieke voorziening, coalitieonderhandelingen tussen politieke partijen, botsende belangen tussen fuserende bestuursorganen en complexe handhavingszaken zoals geluid of geur. Maar het kan ook gaan om (v)echtscheidingen waarbij de overheid betrokken raakt als gevolg van haar verhaalsrecht op grond van de Participatiewet en (interne) personeelsconflicten.

Naast mediation en mediator worden ook de termen bemiddeling en bemiddelaar in dit verband vaak gebruikt. In deze beschrijving gebruiken we gemakshalve alleen de termen mediation en mediator.

Wat is mediation?

Mediation is een manier om conflicten in hun bredere context aan te pakken. Waarom zon bredere aanpak? De redenen die hieraan ten grondslag liggen, zijn:

dejuridisering van geschilafdoening;
het op de kwalitatief beste en meest effectieve wijze afdoen van geschillen;
tegemoetkomen aan de maatschappelijke behoefte aan een meer pluriforme toegang tot het recht, waarbij partijen (burgers, bedrijfsleven, overheden) in de eerste plaats zelf de verantwoordelijkheid dragen voor de afdoening van hun onderlinge geschillen;
het verminderen van de druk op de rechtspraak.
Daarnaast worden bestuursorganen door de wetgever op korte termijn gestimuleerd om meer gebruik te maken van het instrument mediation. De minister van rechtsbescherming heeft daartoe in juli 2018 een brief aan de Tweede Kamer geschreven. Klik hier voor deze brief.

Diverse pilotprojecten in het recente verleden hebben de voordelen en meerwaarde van de inzet van mediation aangetoond. Vanuit die positieve resultaten gaan steeds meer bestuursorganen ertoe over om dit (verder) te verankeren. Daartoe worden de huidige werkprocessen opnieuw vastgesteld, waarbij de burger meer centraal komt te staan. Veelal gaat een aantal medewerkers bij bestuursorganen en/of wijkteam als (intern) mediator fungeren om te faciliteren bij (potentiële) geschillen tussen burgers en overheidsorgaan. Maar ook tussen bestuursorganen en leveranciers of bij interne onderlinge conflicten. Dit alles met als doel om geschillen en conflicten het liefst te voorkomen of anders sneller, efficiënter en op een minder conflictueuze wijze af te doen.

Speciaal voor deze professionals en bestuursorganen heeft Wyzer Academie de Basisopleiding tot overheidsmediator ontwikkeld.

Programma

Wij willen de deelnemers aan de basisopleiding zoveel mogelijk zelf laten ontdekken wat de meerwaarde van mediation is (ervaringsleren). De elementen bewustzijn en bewustwording hebben hier alles mee te maken. Het eigen gedrag van medewerkers en de organisatie is cruciaal. Omdat te bereiken richt de opleiding zich op drie pijlers:

het vergroten van de kennis over conflicten;
het veranderen van de basishouding ten aanzien van conflicten;
het uitbreiden van technieken en vaardigheden.
De opleiding is opgebouwd uit de onderstaande modules en duurt in totaal negen dagen.

Module 1 Nederlands recht op basisniveau (1 dag)
Tijdens deze module besteden we aandacht aan de basisbeginselen van ons rechtssysteem en het bestuursrechtelijk kader waarbinnen de mediation toegepast gaat worden. De deelnemers krijgen elementaire theoretische kennis over de grondslagen, organisatie en het functioneren van de overheid en over het Nederlands bestuurs(proces)recht (waaronder het klachtrecht), het verbintenissenrecht, de mediation overeenkomst en de vaststellingsovereenkomst. Vanuit het bestuursrechtelijk kader wordt stilgestaan bij de bezwaarprocedure, de hoorzitting en de beschikking op bezwaar. We besteden ook aandacht aan (recente) jurisprudentie over mediation en de geheimhoudingsplicht.

Module 2 Kennismaking en inleiding tot de mediation (2 dagen)
In dit onderdeel staan de betekenis en de basisbeginselen van mediation en conflicten centraal. De deelnemers maken ook kennis met de aanpak, methodiek, verwachtingen en eisen van de opleiding. Zij worden aangezet om na te denken over de belangrijkste vaardigheden en gaan hier groepsdiscussies over aan. Tenslotte stellen zij de eigen stijl van conflicthantering vast. Met welke bril kijk je naar conflicten, hoe sta je zelf in conflictsituaties, wat voelt een cliënt tijdens de mediation en hoe optimaliseer je mediation-kantelmomenten? De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde:

wat zijn conflicten en wat is mediation?
conflictstijlen en interventies (model van Glasl, 11 dwaze gedachtes);
over brandweermannen en pyromanen, waarbij we dieper ingaan op het verschil tussen en de kenmerken van zogenoemde warme en koude conflicten;
de verschillen tussen mediation en andere soorten van geschilbeslechting;
de basisvaardigheden van een mediator (zelfmededogen, empathisch luisteren, eerlijk delen, vragen stellen, herkaderen, erkenning geven, sturing op proces);
wat kunnen we wel en niet door middel van mediation oplossen (de grenzen van mediation);
hoe werkt communicatie?
Module 3 Commitment en valkuilen in de mediation (1 dag)
In dit gedeelte van de opleiding komen de deelnemers meer te weten over relationele positionering, leren ze snel (groeps)consensus te bereiken en meningen te respecteren, worden ze zich bewust van eigen aannamen/vooroordelen en trainen ze op doordenken en doorvragen. De volgende onderwerpen passeren hierbij de revue:

soorten van mediation;
de zeven fasen van mediation;
eigen en andermans gedrag bespiegelen;
het doorbreken van vaste denkpatronen en persoonlijke belemmeringen;
wat maakt mediation bij de overheid zo specifiek?
vertrouwen in de overheid als centraal thema in mediation;
hoe commitment van partijen te verkrijgen?
de leerstijlen van Kolb;
de interactiecirkel;
de dramadriehoek;
elementen uit de Rationeel Emotieve Therapie (RET).
Module 4 Het proces aan tafel en interventies (2 dagen)
De deelnemers worden in deze module geconfronteerd met (eigen) percepties en gedrag. Zij leren methodes voor het omgaan met lastige situaties, herkennen valkuilen en leren hier adequaat mee om te gaan. We besteden aandacht aan de volgende themas:

diagnose van conflicten: wat en hoe?
wat te doen met non-verbale communicatie?
de positie van advocaten en andere belangenbehartigers in de mediation en hoe daar mee om te gaan;
de ijsbergtheorie;
metacommunicatie;
interventiestrategieën en interventietechnieken;
zorgvuldig confronteren en keuzes (laten) maken;
optimalisatie van mediation kantelmomenten;
acceptatie / schijnacceptatie;
het pareren van specifieke bezwaren tijdens de zeven fasen;
feedback verduidelijken en ambtenaren schillen;
beheersing van de kunst een mediation uit te voeren waarbij het nut van flexibiliteit van een mediator blijkt als stevige procesbegeleider.
Module 5 Specifieke problematiek, afronding en de schriftelijke kant (2 dagen)
Een van de kenmerken van mediation bij en met de overheid is dat er een veelheid aan problematiek en soorten conflicten onder handen kan komen. Bij een aantal van die specifieke problemen staan we stil, zoals bijvoorbeeld het fundamentele machtsverschil tussen overheid en burger. Vanaf welk punt kunnen partijen gaan onderhandelen over een gezamenlijk resultaat? Hoe verloopt zon onderhandelingsproces? Welke stijlen van onderhandelen zijn er allemaal? Verder trainen we de deelnemers tijdens deze module op helder en effectief schrijven en het opstellen van de diverse documenten in het kader van mediation. De module is praktijkgericht, dat wil zeggen dat we zoveel mogelijk aansluiten bij de dagelijkse praktijk van een bestuursorgaan. Zo worden onder andere brieven en beschikkingen van de deelnemers zelf in de lesdag betrokken. Daarnaast werken we met allerhande schrijfoefeningen. Omdat de overheid ook als privaatrechtelijke entiteit in een mediation betrokken kan zijn, is het noodzakelijk ook de bijbehorende documenten in dat kader te kunnen produceren. De volgende onderwerpen staan centraal:

0-gesprek en opening;
culturele dimensies;
kort inkijkje in het herstelrecht;
het opstellen van een verslag van een mediationbijeenkomst;
het opstellen van een mediationovereenkomst;
de lijst van besluiten als resultaat van de mediation;
de tussentijdse beëindigingsbrief op basis van opzegging door de mediator;
het opstellen van een vaststellingsovereenkomst;
de beschikking op bezwaar na mediation.
Ook de bestuursrechtelijke varianten komen in de vorm van oefeningen voorbij.

Module 6 Voorbereiding voor ADR-erkenning (1 dag)
Tijdens deze module bereiden we de deelnemers voor op het examen dat zij af moeten leggen om zich te kunnen laten certificeren en registreren bij het ADR-register (erkend door het IMI (International Mediation Institute), Ministerie van VWS en Justitie c.q. Raad voor Rechtsbijstand). Deelnemers die niet voor deze certificering in aanmerking willen komen, kunnen de opleiding volgen zonder deze module. Zij kunnen desgewenst wel kosteloos het (online) examen bij ADR afleggen.

BORGING IN DE PRAKTIJK EN MENTORAAT
Alle modules worden verzorgd door één of meerdere trainers die in de praktijk ook werkzaam zijn als mediator en we werken veel met praktijksimulaties zodat de dagelijkse realiteit zo dicht mogelijk wordt benaderd. Mediationvaardigheden moeten worden onderhouden. Dit om terugval in (oude) denk- en gedragspatronen van de mediator en/of de organisatie te voorkomen. Om mediation structureel in te bedden op organisatieniveau (werkprocessen, protocollen, contactsystemen, casemanagement, bestuur etc. etc.), kan in de associate fase van de certificering tevens gekozen worden voor het doorlopen van het hiervoor reeds benoemde mentoraat. De associate practitioner en het bestuursorgaan hebben daarmee het voordeel van structurele begeleiding, advisering en beoordeling. Hierdoor worden de opgedane vaardigheden breed in de organisatie geïmplementeerd en vastgelegd. Meer informatie over het mentoraat vind je hier. Wij informeren je graag over de mogelijkheden, je kunt ons bereiken via 038-4677200 en academie@wyzer.nl.

Doelgroep

Na het succesvol doorlopen van deze basisopleiding en de kennistoets bij het internationale ADR-register kunnen de deelnemers desgewenst worden opgenomen als associate certificaathouder. Zij ontvangen dan van het ADR-register een certificaat van vakbekwaamheid. De associate certificering is eenmalig voor een periode van vijf jaar. Zodra de associate certificaathouder voldoende ervaringstijd kan aantonen en de (live of video) vaardighedentoets heeft behaald, volgt omzetting van associate naar volledige (= full) certificering bij het ADR-register. Klik hier voor meer informatie over het internationale ADR-register. Om in aanmerking te kunnen komen voor een full-status (vereist voor inschrijving bij de Raad voor Rechtsbijstand), is naast de live of videovaardighedentoets nog een andere mogelijkheid beschikbaar, namelijk het doorlopen van een mentoraat. De mentoraatstoets is een vaste periode van twee aaneengesloten kalenderjaren met vijf verplichte auditmomenten onder toezicht van een ervaren full-certified (rechtbank-)mediator. Het eindverslag, mits als voldoende beoordeeld, kwalificeert als vaardighedentoets. Deze vorm van kwalificering/begeleiding in de praktijk geeft bestuursorganen de gelegenheid om mediation structureel in te bedden in de organisatie. Wyzer Academie kan dit mentoraat desgewenst verzorgen, zie hieronder. Het ADR-register is door de minister van VWS erkend als geschilleninstantie in het kader van de Wet Kwaliteit Klachten Geschillen Zorg (WKKGZ). Associate certificaathouders zijn bevoegd om mediations in het kader van de WKKGZ te verrichten (fase I).

Resultaat

Na afloop van de opleiding zijn de deelnemers in staat om zelfstandig op basisniveau als mediator / bemiddelaar bij de overheid te fungeren. Van de mediation / bemiddeling kan een beknopt verslag worden opgemaakt dat eventueel ook als hoorverslag in de zin van de Awb kan dienen. De uitkomsten kunnen worden vastgelegd in een beschikking op bezwaar c.q. een vaststellingsovereenkomst. Door werkwijze en benadering wordt in de eigen organisatie een attitude van gezag verkregen. Indien tenminste 80% van de contacturen is gevolgd zal door Wyzer Academie een bewijs van deelname worden verleend. Als daarnaast het examen bij ADR succesvol is afgerond, verstrekken wij een certificaat.

Kosten

Het inschrijfgeld voor de cursus Basisopleiding tot overheidsmediator bedraagt € 0,00

Locatie & Data

In Company aanvragen

Cursus ID: 10.010

Meer informatie of advies?

Wil je meer weten over deze opleiding of advies van een van onze opleidingsadviseurs

Stel je vraag